W obliczu narastających wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi, rządy na całym świecie poszukują innowacyjnych rozwiązań mających na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych. Jednym z kluczowych instrumentów w walce ze zmianami klimatycznymi jest Graniczny Podatek Węglowy (CBAM). Stanowi on przełomowe narzędzie polityki publicznej mające na celu internalizację kosztów związanych z emisją dwutlenku węgla (CO2) i tworzenie bodźców do bardziej zrównoważonej produkcji. I opiera się na wymaganiach określonych w ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2023/956 z dnia 10 maja 2023 r.
CBAM będzie miał wpływ na firmy zajmujące się międzynarodowym handlem i może skutkować wyższymi cenami importowanych towarów, które znaleźli się na liście towarów objętych nową regulacją.
Podstawowe Zasady Granicznego Podatku Węglowego (CBAM)
Granica podatkowa węglowa opiera się na idei opodatkowania towarów w zależności od ilości emitowanych gazów cieplarnianych podczas ich produkcji. Jest to próba uwzględnienia wpływu poszczególnych produktów na zmiany klimatyczne i zachęcania do praktyk przyjaznych dla środowiska. CBAM obejmuje różne sektory przemysłowe, a jego wprowadzenie będzie stopniowe zaczynając od października 2023 roku aż do pełnego wdrożenia, które ma nastąpić w 2026 roku.
Obowiązkowe Raportowanie Danych o Emisjach CO2
Już od października 2023 roku zostało wprowadzone obowiązkowe raportowanie kwartalne danych dotyczących emisji CO2 dla kategorii produktów objętych CBAM. W tym okresie przejściowym importerzy jedynie mają obowiązek składać raporty w których będą musieli określić ilość wwiezionych towarów , skalę emisji wytwarzanych pod czas produkcji oraz transportu , dodatkowo wskazać opłatę emisyjną należną w Państwie pochodzenia za emisję wbudowane w towary importowane. Sprawozdanie ma być złożone nie później niż 1 miesiąc po zakończeniu tego kwartału. To kluczowy krok w procesie implementacji, pozwalający na monitorowanie postępów w redukcji emisji i dostosowywanie strategii w miarę postępującej implementacji podatku. Okres przejściowy ma się kończyć 31 grudnia 2025 i od początku 2026 roku importerzy będą zobowiązani do uzyskania statusu upoważniającego zgłaszającego.
Produkty Objęte CBAM
Żeliwo i stal
Aluminium
Nawozy sztuczne
Energia elektryczna
Cement
Chemikalia /Wodór
Czy będą kary za naruszenia?
Oczywiście że będą. W przypadku niedotrzymania obowiązku organy krajowe mogą stosować kary takie jak blokada towarów, co może wywołać zakłócenia w łańcuchach dostaw. Dodatkowo, w przypadku naruszeń, do importera mogą zastosować kary finansowe, wysokość takich kar jeszcze nie została określona.
Granica podatkowa węglowa stanowi innowacyjne podejście do walki ze zmianami klimatycznymi, integrując cele ekologiczne z instrumentami finansowymi. Wprowadzenie dodatkowego obciążenia podatkowego na import nie tylko zmusza przedsiębiorstwa do przejścia na bardziej zrównoważone praktyki, ale również przekształca rynek w kierunku bardziej przyjaznej dla środowiska konkurencji. W perspektywie długoterminowej, CBAM może stanowić kluczową część strategii globalnego wspierania trwałego rozwoju i redukcji wpływu gospodarki na środowisko naturalne.
